گزارشی که توجیه پذیری یک طرح را در ابعاد مختلف از قبیل بازار، فنی و مالی مورد بررسی و مطالعه قرار میدهد، گزارش طرح توجیهی (معادل واژه انگلیسی Feasibility Study Report) نام دارد. طرح توجیهی ابعاد مختلف یک پروژه از قبیل بازار، فنی و مالی را بررسی کرده و به سه قسمت تقسیم میشود.
بخشهای طرح توجیهی :
1- مطالعه بازار یا Market Study: که در آن ابعاد مختلف بازار محصولِ طرح توجیهی بررسی میشود. این ابعاد عبارتند از کمبود، بازار هدف، عرضه، تقاضا
2- توجیهپذیری فنی یا Technical Feasibility : به منظور بررسی ابعاد فنی طرح توجیهی همچون فناوری، ظرفیت، محل اجرا، ماشین آلات و تجهیزاتِ تولید و ساختار اجرائی طرح انجام میشود
3- تجزیه و تحلیل مالی یا Financial Analysis: به منظور بررسی و آنالیز ابعاد مختلف مالی و سودآوری طرح توجیهی صورت میگیرد.
مراحل و نحوه نگارش طرح توجیهی
1-مشخصات مجری طرح و کسی که مسئولیت اجرای طرح را بر عهده دارد با ذکر شماره تلفن و آدرس قید شود.
2-مشخصات طرح: بهمنظور جلب رضایت سرمایهگذاران طرح و پروژه بهصورت مشخص و واضح شرح داده شود. پروژه موردنظر چیست و چگونه به سودآوری خواهد رسید؟ این موردی است که بسیار موردتوجه سرمایهگذاران است.
3-مشخصات مجوزهای قانونی: همه اقدامات قانونی و حقوقی و کسب مجوزها در این بخش ارائه شود.
4-مشخصات محصول: هر طرحی منجر به تولید خواهد شد. در نگارش طرح توجیهی ضروری است که محصول نهایی پروژه را برای جذب سرمایهگذار مشخص کرده فرآيند و روش توليد محصول بهدرستی شرح داده شود. برتری محصول نهایی نسبت به رقبا چیست؟ ضرورت تولید این محصول در چیست؟
5-پیشبینی و برآورد مالي طرح با استفاده از شاخصهای قابل ارزیابی و برآورد سرمایه اولیه طرح در نگارش طرح توجیهی باید لحاظ شود.هزینه نگهداری و تعمیرات، برآورد سرمایه در گردش طرح، هزینه حملونقل، هزینه استهلاک منابع طرح، هزینههای پیشبینینشده در این قسمت مشخص میشود.
6-برآورد هزینههای سرمایهگذاری کل طرح و چگونگی سرمایهگذاری و تسهیلات مالی مشخص خواهد شد. قیمت تمام شده محصول، پیشبینی سود و زیان نهایی طرح، بهای محصول نهایی برای فروش و مواردی از این قبیل به دقت نشان داده خواهد شد.
7-برنامهریزی و زمانبندی اجرای طرح با توجه به نیازها و برآوردهای اولیه ارائه شود. نگارش طرح توجیهی امری تخصصی است و میبایست توسط فرد خبره انجام شود. هرگونه اهمال میتواند منجر به عدم سرمایهگذاری توسط نهادهای ذیربط شود.